တိုင်းချစ်၊ပြည်ချစ် မွန်သူဌေးကြီး ဦးရွှေလှေး အကြောင်း – News For U

Post Views:
9

အောကျတှငျ Unicode ဖွငျ့ဖတျနိုငျပါသညျ။

ဦးရွှေလှေးသည် ကျိုက္ခမီခရိုင် (ယခု မွန်ပြည်နယ်) မော်လမြိုင်မြို့ အနီး ကတိုးကော့နှပ်ရွာတွင် မြန်မာ သက္ကရာဇ် ၁၂၂၉ ခုနှစ် (၁၈၆၇ – မြန်မာလူကျော် ၁၀၀ ပထမအုပ်) ၌ ဖွားမြင်ခဲ့သည်။

အထက်မြန်မာပြည် မင်းနေပြည်တော် ဖြစ်သော မန္တလေးမြို့ကြီး တည်ပြီးကာစ ၈ နှစ်မျှကြာတွင် မွေးဖွားခြင်း ဖြစ်သည်။

ဦးရွှေလှေး ဖခင်မှာ ကော့နှပ်ရွာ ဝေယန်ဘုံကျော် တိုက်ကျောင်းကြီးနှင့် စွယ်တော်တိုက် တန်ဆောင်းကြီး၏ ဒါယကာ၊ ဇင်းမယ်မြို့နယ် မှိုင်းလုံးကြီး၊

မယ်ငဲ့ သစ်တော၊ ထားခွင် သစ်တောကြီးများ၏ စာချွန်တော်ရ ပိုင်ရှင် ‘ဗညားဆလီဆောင်းမုန်း ရာဇမိုင်းထီး’ ဟူသော ဘွဲ့ထူးနှင့် တကွ ရွှေသား ပကတိ ဖြစ်သော

ဓား၊ ရွှေထီး၊ ရွှေဖလား၊ မြို့စား၊ ရွာစားတို့၏အဆောင် အယောင်တို့ဖြင့် ဇင်းမယ်မြို့အစိုးရတို့၏ ချီးမြှင့် သူကောင်းပြုခြင်းကို ခံရသူ သူဌေးကြီး ဦးထွန်းကျော်နှင့် အမိ သူဌေးကတော် အရီးထော် (ဒေါ်ထောင် – မြန်မာလူကျော် ၁၀၀ ပထမအုပ်) တို့ ဖြစ်သည်။

ဦးရွှေလှေးတွင် ညီမ ဒေါ်နှင်းဂုန်နှင့် ညီ ဦးအုန်းခင်တို့ သားချင်း ၃ ယောက်ရှိသည်။ ဦးရွှေလှေးမှာ သားကြီး ဩရသ ဖြစ်သည်။ ဖခင် ဦးထွန်းကျော်နှင့် မိခင် အရီးထော်တို့မှာ မော်လမြိုင်မြို့နယ်တွင် ထင်ရှားသော မွန်အမျိုးသားကြီးများ ဖြစ်ကြသည်။

မောင်ရွှေလှေးသည် ငယ်စဉ် အခါက မိဘတို့ ကိုးကွယ်သော ကော့နပ်ရွာ ဆရာတော်ကြီး၏ ကျောင်းတွင် ဘာသာရင်း ဖြစ်သော မွန်စာကို လည်းကောင်း၊ ကတိုးရွာ ဓမ္မာရုံကျောင်း ဆရာတော်ကြီးနှင့်

မော်လမြိုင်မြို့၊ ရွှေတောင်ရပ် ဆရာကြီး ဦးဘိုးမင်းတို့ ထံတွင် မြန်မာစာကို လည်းကောင်း သင်ကြားခဲ့သည်။ ထိုနောက် မော်လမြိုင်မြို့ စိန်ပက်ထရစ် ကျောင်းတွင် အင်္ဂလိပ် စာပေ ပညာများကို သင်ကြားခဲ့သည်။

ယင်းနောက် မိဘတို့က ဝေယန်ဘုံကျော် ကျောင်းတိုက်ကြီးကို ရေစက်သွန်းချသော အခမ်းအနားနှင့် တကွ သားကြီး ရတနာကိုလည်း ပဗ္ဗဇ္ဇမင်္ဂလာသဘင် ဆင်ယင် ကျင်းပလျက် ရှင်သာမဏေ အဖြစ် သွတ်သွင်း ချီးမြှင့်ခြင်း ပြုစေခဲ့သည်။

မောင်ရွှေလှေးသည် ရှင်လိင်ပြန်၍ အသက် ၁၄ နှစ် အရွယ်တွင် မော်လမြိုင် အရေးပိုင် ကာနယ် ဖာလောင်၏ နည်းပေး ညွှန်ပြချက် အရနှင့် မိဘ နှစ်ဖြာတို့ကလည်း သဘောတူညီ ကြသည်နှင့်

ဘိလပ်သို့ သွားရောက် ပညာ သင်ကြားရန် အရေးပိုင် ကာနယ် ဖလောင်နှင့် အတူ လန်ဒန်မြို့သို့ လိုက်ပါ သွားခဲ့သည်။ ကိုရွှေလှေးသည် လန်ဒန်မြို့ စာသင်ကျောင်းများတွင်

အထက်တန်း စာပေများ သင်ကြားပြီး ၄ နှစ်ကြာသော အခါ မိဘတို့က သူ့တို့၏ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွင် ဦးစီး ဆောင်ရွက်ရန် ပြန်ခေါ်သဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လာ ခဲ့ရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်ရောက်ပြီးနောက် ခရစ်နှစ် ၁၈၈၆ ခုနှစ်တွင် ကတိုးရွာနေ သစ်ခေါင်းကြီး ဦးဒွန်း (ဦးဒန် – မြန်မာလူကျော် ၁၀၀ ပထမအုပ်) ၏ သမီး အကြီးဆုံး ဖြစ်သူ မကြင်ဥနှင့် လက်ထပ် ထိမ်းမြားခဲ့သည်။

ကိုရွှေလှေးသည် အသက်၂၀ ကျော် အရွယ်တွင် ဇင်းမယ်မြို့နယ် မှိုင်းလုံးကြီးမြို့သို့ သွားရောက်၍ ဖခင်၏ သစ်တောကြီးများကို ဦးစီး အုပ်ချုပ် လုပ်ကိုင်ရလေသည်။

ထို့နောက် တောပိုင် စာချွန်အရ မုန်းပဲကြီးမြို့စား ဘုရင်ဒါယကာ ကဏ္ဍဆိုသူ ကွယ်လွန်ရာတွင် ဇင်းမယ် မင်းကြီး၏ သားတော် အိမ်ရှေ့မင်းက

သစ္စာတော်ရေ သောက်ဖြစ်သော ကိုရွှေလှေးကို တမင် ခေါ်တော်မူပြီး မုန်းပဲ သစ်တောကြီးကို စာချွန်နှင့် တကွ အပ်နှင်း ပေးသနားတော်မူ ခဲ့သည်။

ထိုစဉ် အခါက မုန်းပဲ သစ်တောကြီးကို ရရန် အတွက် အသီးသီးသော သစ်ကုန်သည်ကြီးများနှင့် ကုမ္မဏီကြီးများတို့သည် ငွေသိန်းပေါင်း များစွာ လက်ဆောင်တော် အဖြစ် ပေး၍ တောင်းခံကြ သော်လည်း မရခဲ့ကြချေ။

ဦးရွှေလှေးသည် ဇင်းမယ်နယ်တွင် သစ်လုပ်ငန်းကို နှစ်အတော်ကြာ လုပ်ကိုင်ပြီးနောက် နေရင်း ကတိုးရွာမှ လုပ်ငန်းများကို ပြန်လည် ဦးစီး လုပ်ကိုင်ရန် ဇင်းမယ် သစ်တော လုပ်ငန်းကို ပိတ်လိုက်လေသည်။

ကတိုးရွာသို့ ပြန်လည် ဆိုက်ရောက်သည်နှင့် တပြိုင်နက် ဦးရွှေလှေးသည် အကောင်းဆုံးသော ကျွန်းသစ်တို့ဖြင့်သာ ပြီးသော သုံးထပ် နေအိမ်ကြီး တဆောင်ကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆောက်လုပ် နေကြပုံမျိုး မဟုတ်ဘဲ

အနောက်နိုင်ငံ ဗိသုကာစနစ် အတိုင်း မြေစိုက်တိုင် မပါဘဲ ထူးဆန်းစွာ ဆောက်လုပ် နေထိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအိမ်ကို ပီနန်မြို့မှ တရုတ် မြန်မာ လက်သမား ၁၀၀ ကျော်နှင့် သုံးနှစ်တိုင်တိုင် ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ အမြို့မြို့ အရွာရွာမှ ကတိုးကော့နှပ်ရွာသို့ ဘုရားဖူး လာရောက်ကြ ကုန်သော သူတို့သည် ထိုဦးရွှေလှေး၏ အိမ်ကို အထူးအဆန်း ပြုလုပ်၍ ယခုထက်တိုင် ကြည့်ရှု မှတ်သားကြ ကုန်သည်။

စာရေးသူသည်လည်း စစ်ကြိုခေတ်က သွားရောက် ကြည့်ခဲ့ဖူးသည် ‘တိုင်တလုံးအိမ်ကြီး’ ဟု မှတ်သား ခဲ့ဖူးသည်။ ယခု အခါ ပျက်စီးနေပြီ ဖြစ်သည်။

ဦးရွှေလှေးသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်ရောက်သော အခါ လုပ်ငန်းဆောင်တာ အရပ်ရပ်ကို စူးစမ်းသည့် အနေနှင့် ငွေချေးငှားခြင်း အလုပ်၊ စပါး ရောင်းဝယ်ခြင်း အလုပ်၊

ဆီဆုံများ တည်ထောင်၍ နှမ်းဆီ ကြိတ်ခြင်း အလုပ်၊ လယ်များ၊ ဥယျာဉ်များ ဝယ်၍ သီးစားချခြင်း အလုပ်တို့ကို ပြုလုပ်လေသည်။

ထိုသို့ လုပ်သော်လည်း မည်သည့် လုပ်ငန်းကိုမျှ သဘော မတွေ့သဖြင့် ၁၉၀၇ ခုနှစ်သို့ ရောက်သော အခါ မြေဧက ၁၀၀ ခန့်လောက်တွင် ရော်ဘာပင် စိုက်ပျိုးခြင်း အလုပ်ကို စတင် စမ်းသပ် လုပ်ကိုင်လေသည်။

ထိုသို့ လုပ်ကိုင် နေစဉ်တွင် မျက်မြင် ကိုယ်တွေ့မဟုတ်ဘဲ စာတွေ့ဖြင့် လည်းကောင်း၊ လူပြော သူပြောမျှဖြင့် လည်းကောင်း၊ လုပ်ငန်း တရပ်ကို ကြီးပွားအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်၊

ကမ္ဘာတခွင်ကို လှည့်လည်၍ လုပ်ငန်များ မျက်မြင် ကိုယ်တွေ့ ဖြစ်စေသင့်သည်ဟု အကြံဖြစ်ကာ ထိုနှစ်တွင်ပင် အာရှ တိုင်းပြည်များမှ ဂျပန်၊ တရုတ်၊ မလေးရှား၊ ဥရောပမှ အင်္ဂလန်၊ အမေရိကန် စသော နိုင်ငံများသို့ လှည့်ပတ် သွားရောက် လေ့လာခဲ့သည်။

ကမ္ဘာလှည့်လည်ရာမှ ပြန်ရောက်သော အခါ ဦးရွှေလှေးသည် လုပ်လက်စ ရှိသော ရော်ဘာပင် စိုက်ပျိုးခြင်း အလုပ်ကို ငွေရင်း အမြောက်အမြား မြှပ်နှံ၍ လုပ်ကိုင်ခဲ့ရာ

သူတဦးပိုင် ရော်ဘာခြံကြီး ၃ ခြံသည် မြေဧကပေါင်း ၂,၀၀၀ ကျော်မျှ ရှိသည့် အထိ ကြီးပွား တိုးတက် လာခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ဦးရွှေလှေးသည် ကမ္ဘာကို လှည့်ပတ်ရာတွင် အတိုင်းတိုင်း အပြည်ပြည်တို့၌ ရှိသော ပိဋကတ် တိုက်ကြီးများသို့ ဝင်ရောက် ကြည့်ရှုခဲ့ရာ

နိုင်ငံတိုင်း လိုလို၌ ဗုဒ္ဓ ပိဋကတ်တော်ကို မိမိတို့၏ ဘာသာစကားဖြင့် ပြန်ဆို ရေးသား ထားကြသည်ကို တွေ့မြင် ဖတ်ရှု ခဲ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် ပါဠိတော်မြတ် ပိဋကတ်တို့ကို မြန်မာဘာသာ စကားပြေ သက်သက်ဖြင့် ပြန်ဆိုရသော် နောင်လာနောင်သား လူအများတို့အား အကျိုးစီးပွား များပြား လေရာသည်ဟု ကြံစည် မိခဲ့သည်။

ကြံစည်မိခဲ့သည့် အတိုင်း ဦးရွှေလှေးသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် မည်သူ တယောက်မျှ ပြုလုပ် မလှူဒါန်းဖူးသော သာသနာနုဂ္ဂဟ ဓမ္မဒါနကြီးကို

ရဲရဲရင့်ရင့် စွန့်စွန့်စားစား နောက်မဆုတ်သော သဒ္ဓါတရားဖြင့် နိကာယ် ၅ ရပ် ပိဋကတ်ကို မြန်မာပြန်ဆိုရန် ငွေအလုံးအရင်းနှင့် လှူဒါန်းခဲ့သည်။

ပိဋကတ် မြန်မာပြန်ဆိုရန် ဆရာမြို့အား လွှဲအပ်ရာ ၁၉၁၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၁ ခုနှစ်၊ ၁၀ နှစ် အထိကြာအောင် နိကာယ် ၅ ရပ် ရှိသည့်အနက် နိကာယ် ၄ ရပ်ကို ပြန်ဆို ပြီးစီးခဲ့သည်။

ပြန်ဆို ပြီးသမျှ စာမူတို့ကို ဦးရွှေလှေးသည် ကိုယ်ကျိုး အတွက် ရောင်းချ သုံးစွဲခြင်း မပြုဘဲ ထိုစဉ်အခါက ဘုရင်ခံ ဖြစ်သော ဆာဂျေအေမောင်ကြီး လက်သို့ ပုံနှိပ်ဖြန့်ချိရန် ပေးအပ် လိုက်လေသည်။

ဦးရွှေလှေးသည် သားသမီး အရင်း ဟူ၍ တဦးမျှ မရှိခဲ့။ မွေးစား သားသမီးများသာ ရှိခဲ့သည်။ ငယ်စဉ် အခါက မြင်းပြိုင်ခြင်း၊ လှေပြိုင်ခြင်း၊ စောင်းတီးခြင်း အတတ်တို့ကို အပျော်အပါး အလို့ငှာ ဝါသနာ ပါခဲ့သည်။

အသက် ၄၀ ကျော်လွန်သောအခါ အပျော်အပါးများ တစတစ ပယ်ပျောက်၍ စီးပွားရေးကိုသာ ဇောက်ချ လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။

အသက် ၅၃ နှစ်တွင် ဥပဒေပြု လွှတ်တော် မင်းတိုင်ပင် အမတ် အဖြစ် အစိုးရ၏ ခန့်အပ်ခြင်းကို ခံရသည်။

ဦးရွှေလှေးသည် စိတ်ထား ခိုင်မာ၏။ ထကြွလုံ့လ ဝီရိယ ရှိ၏။ သတိ ကောင်း၏။ စဉ်းစားဉာဏ် ရှိ၏။ ကတိသစ္စာ မပျက်၊ ပလွှားမှု မရှိ။ နိဝါတ နိမာတ တရား ရှိ၏။

ပြစ်တင် ကဲ့ရဲခြင်းကို ကြောက်၏။ ရပ်ကိစ္စ၊ ရွာကိစ္စ၊ နိုင်ငံကိစ္စများကို ဦးစီး ဆောင်ရွက်တတ်သူ ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်သည်။

ဦးရွှေလှေးသည် အသက် ၅၇ နှစ် အရွယ်တွင် ခြေထောက်တွင် ဖိနပ် ပွန်းသည့် အနာ၊ ဆီးချို ရောဂါကြောင့် မပျောက်နိုင်ဘဲ ဆိုးသထက် ဆိုးလာရာ ဆေးရုံသို့ တက်ရောက် ကုသသော်လည်း မပျောက်ကင်းဘဲ ခြေထောက်တဖက် ဖြတ်ပစ်ရသည်။

ထိုအခါမှ စ၍ ခြေတုဖြင့် လမ်းလျှောက်ခြင်း ဘီးတပ် ကုလားထိုင်နှင့် သွားခြင်းဖြင့် နေထိုင် ခဲ့ရရှာသည်။

၁၉၃၁ ခုနှစ်၊ (မြန်မာလူကျော် ၁၀၀ ပထမအုပ်) အသက် ၆၄ နှစ် အရွယ်တွင် ထိုရောဂါဖြင့်ပင် ဦးရွှေလှေး ကွယ်လွန် အနိစ္စ ရောက်ရရှာသည်။

ကိုးကားပြင်ဆင်

↑ ရွှေဥဩ၏ ‘တချိန်က ထင်ရှားခဲ့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ’ စာအုပ် ၂၀၀၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ၊ စပယ်ဦး စာပေ (တတိယ အကြိမ်)

Crd,ဝီကီပီးဒီးယား

Unicode

ဦးရှှလှေေးသညျ ကြိုက်ခမီခရိုငျ (ယခု မှနျပွညျနယျ) မောျလမွိုငျမွို့ အနီး ကတိုးကော့နှပျရှာတှငျ မွနျမာ သက်ကရာဇျ ၁၂၂၉ ခုနှစျ (၁၈၆၇ – မွနျမာလူကြောျ ၁၀၀ ပထမအုပျ) ၌ ဖှားမွငျခဲ့သညျ။

အထကျမွနျမာပွညျ မငျးနပွေညျတောျ ဖွစျသော မန်တလေးမွို့ကွီး တညျပွီးကာစ ၈ နှစျမြှကွာတှငျ မှေးဖှားခွငျး ဖွစျသညျ။

ဦးရှှလှေေး ဖခငျမှာ ကော့နှပျရှာ ဝယေနျဘုံကြောျ တိုကျကြောငျးကွီးနှငျ့ စှယျတောျတိုကျ တနျဆောငျးကွီး၏ ဒါယကာ၊ ဇငျးမယျမွို့နယျ မှိုငျးလုံးကွီး၊

မယျငဲ့ သစျတော၊ ထားခှငျ သစျတောကွီးမြား၏ စာခြှနျတောျရ ပိုငျရှငျ ‘ဗညားဆလီဆောငျးမုနျး ရာဇမိုငျးထီး’ ဟူသော ဘှဲ့ထူးနှငျ့ တကှ ရှှသေား ပကတိ ဖွစျသော

ဓား၊ ရှှထေီး၊ ရှှဖေလား၊ မွို့စား၊ ရှာစားတို့၏အဆောငျ အယောငျတို့ဖွငျ့ ဇငျးမယျမွို့အစိုးရတို့၏ ခြီးမွှငျ့ သူကောငျးပွုခွငျးကို ခံရသူ သူဌေးကွီး ဦးထှနျးကြောျနှငျ့ အမိ သူဌေးကတောျ အရီးထောျ (ဒေါျထောငျ – မွနျမာလူကြောျ ၁၀၀ ပထမအုပျ) တို့ ဖွစျသညျ။

ဦးရှှလှေေးတှငျ ညီမ ဒေါျနှငျးဂုနျနှငျ့ ညီ ဦးအုနျးခငျတို့ သားခငြျး ၃ ယောကျရှိသညျ။ ဦးရှှလှေေးမှာ သားကွီး ဩရသ ဖွစျသညျ။ ဖခငျ ဦးထှနျးကြောျနှငျ့ မိခငျ အရီးထောျတို့မှာ မောျလမွိုငျမွို့နယျတှငျ ထငျရှားသော မှနျအမြိုးသားကွီးမြား ဖွစျကွသညျ။

မောငျရှှလှေေးသညျ ငယျစဉျ အခါက မိဘတို့ ကိုးကှယျသော ကော့နပျရှာ ဆရာတောျကွီး၏ ကြောငျးတှငျ ဘာသာရငျး ဖွစျသော မှနျစာကို လညျးကောငျး၊ ကတိုးရှာ ဓမ်မာရုံကြောငျး ဆရာတောျကွီးနှငျ့

မောျလမွိုငျမွို့၊ ရှှတေောငျရပျ ဆရာကွီး ဦးဘိုးမငျးတို့ ထံတှငျ မွနျမာစာကို လညျးကောငျး သငျကွားခဲ့သညျ။ ထိုနောကျ မောျလမွိုငျမွို့ စိနျပကျထရစျ ကြောငျးတှငျ အငျ်ဂလိပျ စာပေ ပညာမြားကို သငျကွားခဲ့သညျ။

ယငျးနောကျ မိဘတို့က ဝယေနျဘုံကြောျ ကြောငျးတိုကျကွီးကို ရစေကျသှနျးခသြော အခမျးအနားနှငျ့ တကှ သားကွီး ရတနာကိုလညျး ပဗ်ဗဇ်ဇမငျ်ဂလာသဘငျ ဆငျယငျ ကငြျးပလကြျ ရှငျသာမဏေ အဖွစျ သှတျသှငျး ခြီးမွှငျ့ခွငျး ပွုစခေဲ့သညျ။

မောငျရှှလှေေးသညျ ရှငျလိငျပွနျ၍ အသကျ ၁၄ နှစျ အရှယျတှငျ မောျလမွိုငျ အရေးပိုငျ ကာနယျ ဖာလောငျ၏ နညျးပေး ညှှနျပွခကြျ အရနှငျ့ မိဘ နှစျဖွာတို့ကလညျး သဘောတူညီ ကွသညျနှငျ့

ဘိလပျသို့ သှားရောကျ ပညာ သငျကွားရနျ အရေးပိုငျ ကာနယျ ဖလောငျနှငျ့ အတူ လနျဒနျမွို့သို့ လိုကျပါ သှားခဲ့သညျ။ ကိုရှှလှေေးသညျ လနျဒနျမွို့ စာသငျကြောငျးမြားတှငျ

အထကျတနျး စာပမြေား သငျကွားပွီး ၄ နှစျကွာသော အခါ မိဘတို့က သူ့တို့၏ စီးပှားရေး လုပျငနျးတှငျ ဦးစီး ဆောငျရှကျရနျ ပွနျခေါျသဖွငျ့ မွနျမာနိုငျငံသို့ ပွနျလာ ခဲ့ရသညျ။

မွနျမာနိုငျငံသို့ ပွနျရောကျပွီးနောကျ ခရစျနှစျ ၁၈၈၆ ခုနှစျတှငျ ကတိုးရှာနေ သစျခေါငျးကွီး ဦးဒှနျး (ဦးဒနျ – မွနျမာလူကြောျ ၁၀၀ ပထမအုပျ) ၏ သမီး အကွီးဆုံး ဖွစျသူ မကွငျဥနှငျ့ လကျထပျ ထိမျးမွားခဲ့သညျ။

ကိုရှှလှေေးသညျ အသကျ၂၀ ကြောျ အရှယျတှငျ ဇငျးမယျမွို့နယျ မှိုငျးလုံးကွီးမွို့သို့ သှားရောကျ၍ ဖခငျ၏ သစျတောကွီးမြားကို ဦးစီး အုပျခြုပျ လုပျကိုငျရလသေညျ။

ထို့နောကျ တောပိုငျ စာခြှနျအရ မုနျးပဲကွီးမွို့စား ဘုရငျဒါယကာ ကဏ်ဍဆိုသူ ကှယျလှနျရာတှငျ ဇငျးမယျ မငျးကွီး၏ သားတောျ အိမျရှေ့မငျးက

သစ်စာတောျရေ သောကျဖွစျသော ကိုရှှလှေေးကို တမငျ ခေါျတောျမူပွီး မုနျးပဲ သစျတောကွီးကို စာခြှနျနှငျ့ တကှ အပျနှငျး ပေးသနားတောျမူ ခဲ့သညျ။

ထိုစဉျ အခါက မုနျးပဲ သစျတောကွီးကို ရရနျ အတှကျ အသီးသီးသော သစျကုနျသညျကွီးမြားနှငျ့ ကုမ်မဏီကွီးမြားတို့သညျ ငှသေိနျးပေါငျး မြားစှာ လကျဆောငျတောျ အဖွစျ ပေး၍ တောငျးခံကွ သောျလညျး မရခဲ့ကွခြေ။

ဦးရှှလှေေးသညျ ဇငျးမယျနယျတှငျ သစျလုပျငနျးကို နှစျအတောျကွာ လုပျကိုငျပွီးနောကျ နရေငျး ကတိုးရှာမှ လုပျငနျးမြားကို ပွနျလညျ ဦးစီး လုပျကိုငျရနျ ဇငျးမယျ သစျတော လုပျငနျးကို ပိတျလိုကျလသေညျ။

ကတိုးရှာသို့ ပွနျလညျ ဆိုကျရောကျသညျနှငျ့ တပွိုငျနကျ ဦးရှှလှေေးသညျ အကောငျးဆုံးသော ကြှနျးသစျတို့ဖွငျ့သာ ပွီးသော သုံးထပျ နအေိမျကွီး တဆောငျကို မွနျမာနိုငျငံတှငျ ဆောကျလုပျ နကွေပုံမြိုး မဟုတျဘဲ

အနောကျနိုငျငံ ဗိသုကာစနစျ အတိုငျး မွစေိုကျတိုငျ မပါဘဲ ထူးဆနျးစှာ ဆောကျလုပျ နထေိုငျခဲ့သညျ။ ထိုအိမျကို ပီနနျမွို့မှ တရုတျ မွနျမာ လကျသမား ၁၀၀ ကြောျနှငျ့ သုံးနှစျတိုငျတိုငျ ဆောကျလုပျခဲ့သညျ။

မွနျမာနိုငျငံ အမွို့မွို့ အရှာရှာမှ ကတိုးကော့နှပျရှာသို့ ဘုရားဖူး လာရောကျကွ ကုနျသော သူတို့သညျ ထိုဦးရှှလှေေး၏ အိမျကို အထူးအဆနျး ပွုလုပျ၍ ယခုထကျတိုငျ ကွညျ့ရှု မှတျသားကွ ကုနျသညျ။

စာရေးသူသညျလညျး စစျကွိုခတျေက သှားရောကျ ကွညျ့ခဲ့ဖူးသညျ ‘တိုငျတလုံးအိမျကွီး’ ဟု မှတျသား ခဲ့ဖူးသညျ။ ယခု အခါ ပကြျစီးနပွေီ ဖွစျသညျ။

ဦးရှှလှေေးသညျ မွနျမာနိုငျငံသို့ ပွနျရောကျသော အခါ လုပျငနျးဆောငျတာ အရပျရပျကို စူးစမျးသညျ့ အနနှေငျ့ ငှခြေေးငှားခွငျး အလုပျ၊ စပါး ရောငျးဝယျခွငျး အလုပျ၊

ဆီဆုံမြား တညျထောငျ၍ နှမျးဆီ ကွိတျခွငျး အလုပျ၊ လယျမြား၊ ဥယြာဉျမြား ဝယျ၍ သီးစားခခြွငျး အလုပျတို့ကို ပွုလုပျလသေညျ။

ထိုသို့ လုပျသောျလညျး မညျသညျ့ လုပျငနျးကိုမြှ သဘော မတှေ့သဖွငျ့ ၁၉၀၇ ခုနှစျသို့ ရောကျသော အခါ မွေဧက ၁၀၀ ခနျ့လောကျတှငျ ရောျဘာပငျ စိုကျပြိုးခွငျး အလုပျကို စတငျ စမျးသပျ လုပျကိုငျလသေညျ။

ထိုသို့ လုပျကိုငျ နစေဉျတှငျ မကြျမွငျ ကိုယျတှေ့မဟုတျဘဲ စာတှေ့ဖွငျ့ လညျးကောငျး၊ လူပွော သူပွောမြှဖွငျ့ လညျးကောငျး၊ လုပျငနျး တရပျကို ကွီးပှားအောငျ ဆောငျရှကျနိုငျလိမျ့မညျ မဟုတျ၊

ကမ်ဘာတခှငျကို လှညျ့လညျ၍ လုပျငနျမြား မကြျမွငျ ကိုယျတှေ့ ဖွစျစသေငျ့သညျဟု အကွံဖွစျကာ ထိုနှစျတှငျပငျ အာရှ တိုငျးပွညျမြားမှ ဂပြနျ၊ တရုတျ၊ မလေးရှား၊ ဥရောပမှ အငျ်ဂလနျ၊ အမရေိကနျ စသော နိုငျငံမြားသို့ လှညျ့ပတျ သှားရောကျ လေ့လာခဲ့သညျ။

ကမ်ဘာလှညျ့လညျရာမှ ပွနျရောကျသော အခါ ဦးရှှလှေေးသညျ လုပျလကျစ ရှိသော ရောျဘာပငျ စိုကျပြိုးခွငျး အလုပျကို ငှရေငျး အမွောကျအမွား မွှပျနှံ၍ လုပျကိုငျခဲ့ရာ

သူတဦးပိုငျ ရောျဘာခွံကွီး ၃ ခွံသညျ မွေဧကပေါငျး ၂,၀၀၀ ကြောျမြှ ရှိသညျ့ အထိ ကွီးပှား တိုးတကျ လာခဲ့သညျ။

ထို့အပွငျ ဦးရှှလှေေးသညျ ကမ်ဘာကို လှညျ့ပတျရာတှငျ အတိုငျးတိုငျး အပွညျပွညျတို့၌ ရှိသော ပိဋကတျ တိုကျကွီးမြားသို့ ဝငျရောကျ ကွညျ့ရှုခဲ့ရာ

နိုငျငံတိုငျး လိုလို၌ ဗုဒ်ဓ ပိဋကတျတောျကို မိမိတို့၏ ဘာသာစကားဖွငျ့ ပွနျဆို ရေးသား ထားကွသညျကို တှေ့မွငျ ဖတျရှု ခဲ့ရသညျ။

ထို့ကွောငျ့ ပါဠိတောျမွတျ ပိဋကတျတို့ကို မွနျမာဘာသာ စကားပွေ သကျသကျဖွငျ့ ပွနျဆိုရသောျ နောငျလာနောငျသား လူအမြားတို့အား အကြိုးစီးပှား မြားပွား လရောသညျဟု ကွံစညျ မိခဲ့သညျ။

ကွံစညျမိခဲ့သညျ့ အတိုငျး ဦးရှှလှေေးသညျ မွနျမာနိုငျငံတှငျ မညျသူ တယောကျမြှ ပွုလုပျ မလှူဒါနျးဖူးသော သာသနာနုဂ်ဂဟ ဓမ်မဒါနကွီးကို

ရဲရဲရငျ့ရငျ့ စှနျ့စှနျ့စားစား နောကျမဆုတျသော သဒ်ဓါတရားဖွငျ့ နိကာယျ ၅ ရပျ ပိဋကတျကို မွနျမာပွနျဆိုရနျ ငှအေလုံးအရငျးနှငျ့ လှူဒါနျးခဲ့သညျ။

ပိဋကတျ မွနျမာပွနျဆိုရနျ ဆရာမွို့အား လှှဲအပျရာ ၁၉၁၁ ခုနှစျမှ ၁၉၂၁ ခုနှစျ၊ ၁၀ နှစျ အထိကွာအောငျ နိကာယျ ၅ ရပျ ရှိသညျ့အနကျ နိကာယျ ၄ ရပျကို ပွနျဆို ပွီးစီးခဲ့သညျ။

ပွနျဆို ပွီးသမြှ စာမူတို့ကို ဦးရှှလှေေးသညျ ကိုယျကြိုး အတှကျ ရောငျးခြ သုံးစှဲခွငျး မပွုဘဲ ထိုစဉျအခါက ဘုရငျခံ ဖွစျသော ဆာဂြအေမေောငျကွီး လကျသို့ ပုံနှိပျဖွနျ့ခြိရနျ ပေးအပျ လိုကျလသေညျ။

ဦးရှှလှေေးသညျ သားသမီး အရငျး ဟူ၍ တဦးမြှ မရှိခဲ့။ မှေးစား သားသမီးမြားသာ ရှိခဲ့သညျ။ ငယျစဉျ အခါက မွငျးပွိုငျခွငျး၊ လှပွေိုငျခွငျး၊ စောငျးတီးခွငျး အတတျတို့ကို အပြောျအပါး အလို့ငှာ ဝါသနာ ပါခဲ့သညျ။

အသကျ ၄၀ ကြောျလှနျသောအခါ အပြောျအပါးမြား တစတစ ပယျပြောကျ၍ စီးပှားရေးကိုသာ ဇောကျခြ လုပျကိုငျခဲ့သညျ။

အသကျ ၅၃ နှစျတှငျ ဥပဒပွေု လှှတျတောျ မငျးတိုငျပငျ အမတျ အဖွစျ အစိုးရ၏ ခနျ့အပျခွငျးကို ခံရသညျ။

ဦးရှှလှေေးသညျ စိတျထား ခိုငျမာ၏။ ထကွှလုံ့လ ဝီရိယ ရှိ၏။ သတိ ကောငျး၏။ စဉျးစားဉာဏျ ရှိ၏။ ကတိသစ်စာ မပကြျ၊ ပလှှားမှု မရှိ။ နိဝါတ နိမာတ တရား ရှိ၏။

ပွစျတငျ ကဲ့ရဲခွငျးကို ကွောကျ၏။ ရပျကိစ်စ၊ ရှာကိစ်စ၊ နိုငျငံကိစ်စမြားကို ဦးစီး ဆောငျရှကျတတျသူ ပုဂ်ဂိုလျ ဖွစျသညျ။

ဦးရှှလှေေးသညျ အသကျ ၅၇ နှစျ အရှယျတှငျ ခွထေောကျတှငျ ဖိနပျ ပှနျးသညျ့ အနာ၊ ဆီးခြို ရောဂါကွောငျ့ မပြောကျနိုငျဘဲ ဆိုးသထကျ ဆိုးလာရာ ဆေးရုံသို့ တကျရောကျ ကုသသောျလညျး မပြောကျကငျးဘဲ ခွထေောကျတဖကျ ဖွတျပစျရသညျ။

ထိုအခါမှ စ၍ ခွတေုဖွငျ့ လမျးလြှောကျခွငျး ဘီးတပျ ကုလားထိုငျနှငျ့ သှားခွငျးဖွငျ့ နထေိုငျ ခဲ့ရရှာသညျ။

၁၉၃၁ ခုနှစျ၊ (မွနျမာလူကြောျ ၁၀၀ ပထမအုပျ) အသကျ ၆၄ နှစျ အရှယျတှငျ ထိုရောဂါဖွငျ့ပငျ ဦးရှှလှေေး ကှယျလှနျ အနိစ်စ ရောကျရရှာသညျ။

ကိုးကားပွငျဆငျ

↑ ရှှေဥဩ၏ ‘တခြိနျက ထငျရှားခဲ့သော ပုဂ်ဂိုလျကွီးမြား’ စာအုပျ ၂၀၀၂ ခုနှစျ၊ ဒီဇငျဘာလ၊ စပယျဦး စာပေ (တတိယ အကွိမျ)

Crd,ဝီကီပီးဒီးယား