စတင်ဂါ (သို့) စူပါလက်နက်

စတငဂွါ (သို့) စူပါလကနွကွ

ရှရှားကို တုံ့ပှနခွဲ့တဲ့ ယူကရိနွးတို့ရဲ့ လကနွကတွဈခုကို ပှောပါဆိုရငတွော့ စတငဂွါ ဒုံးကညှကွို ပှရမှာ ဖှဈပါတယွ။

ယူကရိနွးဟာ အနောကအွုပစွုတှဆေီက စတငဂွါ ဒုံးကညွှ အလကွ ၂၀၀၀ လကခွံရရှိခဲ့ပါတယွ။ ဒီလကနွကဟွာ လကှေောငွး လကှေောငွးရနကွာကှယရွေးအတှကွ အလှနထွိရောကပွါတယွ။

တကယတွော့ ဒီ စတငဂွါလို့ ခေါတွဲ့ လကနွကဟွာ FIM-92 Stinger လို့ အမညရွပှီး လယောဉပွဈ လကနွကအွသဈတဈမှိုး ဖှဈပါတယွ။

မူလစတငအွသုံးပှုခဲ့တာက ၁၉၈၁ ခုနှဈမှာ ဖှဈပါတယွ။ အလှယတွကူ သယယွူနိုငပွှီး ပုခုံးထမွးပဈရတဲ့ အမှိုးအစားဖှဈပါတယွ။ လူတဈယောကတွညွးက ပဈခတနွိုငတွာမှိုးပါ။

နညွးပညာ အခေါအွရတော့ MANPADS (Man – Portable Air Defense System) ဖှဈပါတယွ။ မောတွောယွာဉပွေါမွှ ပဈခတနွိုငသွလို ရဟတယွာဉပွေါကွလညွး ပဈခတနွိုငပွါတယွ။

ဒုံးကညှဟွာ ၅ ပေ အရှညရွှိပှီး အခငွှး ၂.၈ လကမွ ရှိပါတယွ။ ၂၂ ပေါငွ လေးပါတယွ။ ပဈတဲ့ပှှနနွဲ့ပေါငွးမှ ၃၄ ပေါငပွဲ ရှိပါတယွ။

သူဟာ အမှင့ပွေ ၁၅,၇၀၀ ပအထေိ ပဈခတနွိုငပွါတယွ။ ဒါ့ကှောင့ွ အနိမ့ပွှံ တိုကခွိုကတွတတွဲ့ လယောဉတွှေ၊ ရဟတယွာဉတွှကေို ခှမှေုနွးရာမှာ အသုံးတည့ပွါတယွ။ ပဈမှတကွို ၁၂,၄၇၀ ပအကှောအထိ လော့ခွ (Lock) လုပနွိုငပွါတယွ။

သူ့ကို Ejection Motor အသေးနဲ့ ပဈလှှတတွာပါ။ မောတွာက ဒုံးကညှကွို စိတခွရှတဲ့အကှာအဝေးအထိ တှနွးထုတပွါတယွ။

ပဈခတသွူနဲ့ စိတခွရှတဲ့အကှာအဝေးရောကမွှ Solid Fuel ( လောငစွာခှောကွ) ကို သိုလောငကွနွ နှဈဆင့ကွ တဈဆင့ခွှငွး လောငကွှှမွးစပှေီး မောငွးနှငပွါတယွ။ ဒုံးကညှဟွာ အသံထကွ ၂.၅၄ ဆ မှနအွောငွ သှားနိုငပွါတယွ။

ဒုံးကညှထွိပဖွူးမှာ ၂.၂၅ ပေါငွ လေးတဲ့ HTA-3 ယမွးထိပဖွူး တပဆွငထွားပါတယွ။ပဈပှီး ၁၇ စကကြန့ကွှာရငွ စနကတွံက ပှင့ထွှကသွှားပါတယွ။ ဒုံးကညွှ ပဈခတမွှုစနဈအတှကွ ဘကထွရီကို အအေးခံတဲ့ Batter Coolant Unit (BCU) ပါပါသေးတယွ။

BCU အလုပလွုပပွုံကတော့ ဖိသိပထွားတဲ့ ဓါတငွှေ့ကို အသုံးပှုပှီး ဘကထွရီကို အေးစတော ဖှဈပါတယွ။ ဘကထွရီ အလုပလွုပနွိုငတွဲ့ အပူခှိနကွို အမှဲထိနွးပေးထားတာဖှဈလို့ နောကတွဈခါ လငှမွှနစွှာ ထပပွဈနိုငမွှာ ဖှဈပါတယွ။

BCU ရဲ့ နောကထွပွ အလုပတွဈခုက ပဈမှတကွို စုဆောငွးပေးနိုငပွါသေးတယွ။ BCU ဟာ ဒုံးကညွှ မပဈတာကှာရငတွော့ လဲလှယပွေးရတာမှိုး ရှိတတပွါတယွ။

ဒုံးကညွှ အလုပလွုပပွုံက နှဈဆင့ွ ရှိပါတယွ။ ပဈလှှတကွာစမှာ ပဈမှတကွို ခှိနရွှယပွှီး ပဈလှှတလွိုကယွုံပါပဲ။ ပဈလှှတပွှီး မကှာခငမွှာပဲ တဈခှား Mode တဈခုကို အလိုအလှောကွ ပှောငွးသှားပါတယွ။

မူလက ပဈမှတရွဲ့ ကိုယထွညကွို ရညရွှယထွားပမယေ့ွ အပူလှိုငွးကို ရှာပှီး ပဈခတတွဲ့ အခှအနတေဈခေုကို ပှောငွးလဲပေးတာမှိုး ဖှဈပါတယွ။

ဒီဒုံးကညှကွို အစီအစဉစွဆှဲတာကတော့ ဂငှနွရယွ ဒိုငွးနမဈ (General Dynamic ) ကုမပြဏီဖှဈပှီး ၁၉၇၀ နှဈတှမှော စခဲ့တာပါ။

ပထမဆုံး အသုံးပှုခဲ့တာကတော့ ၁၉၈၂ ခုနှဈမှာ ဖှဈပှားခဲ့တဲ့ ဖောကကွလနကွှှနွး စဈပှဲမှာ ဖှဈပါတယွ။

အာဂငှတွီးနားနဲ့ အငွဂြလနတွို့ရဲ့ အထငကွရ စဈပှဲတဈပှဲ ဖှဈပါတယွ။ ဗှိတိသှှ အထူးတပဖွှဲ့တှဟော ဒီဒုံးကညှနွဲ့ အာဂငှတွီးနားရဲ့ နာမညကွှောွ မှပှငတွေိုကခွိုကရွေး လယောဉွ Pucara ကို ပဈခခှဲ့ကှပါတယွ။

ဒါပမယေ့ွ ဒီ စတငဂွါတှကေို လူသိမှားစခေဲ့တာကတော့ အာဖကနနွဈစတနနွဲ့ ဆိုဗီယကတွို့ရဲ့ စဈပှဲမှာ ဖှဈပါတယွ။ အမရေိကနဟွာ ဒီဒုံးတှကေို အာဖကနွ တိုကခွိုကရွေးသမားတှကေို ထောကပွဲ့ခဲ့ပါတယွ။

၁၉၈၆ ခုနှဈမှာ မူဂှာဟဈ တိုကခွိုကရွေးသမားတှဟော စတငဂွါ ဒုံးကညွှ လယောဉပွဈလကနွကွ အလကွ ၅၀၀ အထိ ရရှိခဲ့ပါတယွ။ ဒါတှနေဲ့ပဲ ရုရှားရဲ့ Mi-24 ဟယလွီကောပွတာတှကေို ပဈခနှိုငခွဲ့ကှပါတယွ။

စတငဂွါဟာ အာဖဂနတွှရေဲ့ အမှတအွသား တဈခုလို့တောငွ တငစွားခဲ့ကှပါတယွ။ စတငဂွါကှောင့ပွဲ စဈပှဲအဖှဟော ပှောငွးလဲခဲ့ပှီး အာဖဂနတွောလွှနရွေးသမားတှကေို စိတဓွါတတွကကွှှ စခေဲ့ပါတယွ။

၁၉၉၃ ခုနှဈအထိ စာရငွးပှုစုထားသမှှမှာ ရုရှားတို့ဟာ ဒီဒုံးကညှကွှောင့ွ လယောဉွ၊ရဟတယွာဉွ စုစုပေါငွး ၂၆၉ စီးအထိ ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယွ။ ဒါဟာ ပဈမှတွ Lock လုပခွံရမှု ၃၄၀ အတှကဆွို‌တော့ ၇၉ ရာခိုငနွှုနွးလောကွ ရှိပါတယွ။

စတငဂွါတှကေို တခှားစဈပှဲတှမှောလညွး ကယှကွယှပွှန့ပွှန့ွ အသုံးပှုနကှပေါပှီ။ ၁၉၈၇ ခုနှဈမှာ လဈဗှားသူပုနတွှကေို နှိမနွှငွးဖို့ ကနဒေါတပဖွှဲ့တှဟော ဒီဒုံးတှကေို သုံးခဲ့ကှပါတယွ။ဒီ စဈပှဲမှာ ရုရှားလုပွ SU-22 MK နဲ့ MiG-23 MS လယောဉတွှကေို ပဈခနှိုငခွဲ့ပါတယွ။

ခှခငွှေးညာစဈပှဲအတှငွးမှာလညွး ခှခငွှေးသူပုနတွှဟော SU-24 ကိုတောငွ ဒီ စတငဂွါနဲ့ ပဈခနှိုငခွဲ့ပါတယွ။

စတငဂွါဒုံးကညှတွှကေို ယခုအခါ စနဈတကှ ထုတလွုပပွေးနတောကတော့ ရသေီယှနွ (Raytheon) လကနွကွ ကုမပြဏီကှီး ဖှဈပါတယွ။

တဆင့ခွံအနနေဲ့ လိုငစွငယွူ ထုတခွုပနွတောကတော့ ဂှာမဏီမှာရှိတဲ့ Airbus Defense ကုမပြဏီဖှဈပါတယွ။ တူရကီက ROKETSAN ကလညွး ထုတပွါတယွ။ တူရကီထုတွ စတငဂွါတှကေို ဆီးရီးယားစဈပှဲမှာ တှငကွယှစွှာ အသုံးပှုခဲ့ကှပါတယွ။

ယူကရိနွးမှာတော့ စတငဂွါဟာ အဓိကလကနွကလွို ဖှဈနပေါတယွ။ လကှေောငွးကာကှယရွေးအတှကွ မရှိမဖှဈလကနွကတွဈခုပါ။ ပှီးခဲ့တဲ့ မတလွမှာဆို ယူကရိနွးဟာ တဈနေ့ကို စတငဂွါအလကွ ၅၀၀ ထောကပွံ့ပေးဖို့အထိ တောငွးဆိုခဲ့ဖူးပါတယွ။

ရုရှားဟာ အခုဆို လယောဉွ ၁၄၃ စီး၊ဟယလွီကောပွတာ ၁၃၄ စီးအထိ ဆုံးရှုံးသှားပါပှီ။ အတိအကှ သိရဖို့ကတော့ စဈပှဲပှီးမှာသာ ဖှဈပါတယွ။

ဘာပဲဖှဈဖှဈ စဈဆိုတာကတော့ မကောငွးတာမို့ ကမဘြာကှီးငှိမွးခမွှးပါစလေို့ ဆုတောငွးလိုကရွပါတယွ။

Knight News Team

Crd